Een week geleden verzorgde ik een keynote-presentatie op de EAPRIL 2010 conferentie in Lissabon. ‘Classrooms without walls’, of hoe social media en andere recente internetontwikkelingen spanning zetten op een aantal conventionele vormen van leren die zo diep gesleten zitten in onze onderwijssystemen. En vooral de vraag: hoe ga je hiermee om? Wat zeggen deze social media over onze opvattingen over leren en ontwikkelen? En op welke manier dienen we als onderwijs om te gaan met deze nieuwe en krachtige vormen van leren?
Een experiment ontwerpen…
Om mijn verhaal kracht bij te zetten, ontwierp ik samen met Joseph Kessels en Tjip de Jong een experiment. Het idee werd geboren om tijdens de presentatie een ‘classroom without walls’ te tonen aan iedereen die in de zaal zat, en iedereen die vanaf zijn eigen computer of smartphone graag mee wou doen. Gedurende 2 dagen voor de keynote gebruikte ik, met de hulp van heel wat volgers en andere geïnteresseerden, twitter om een klaslokaal te bouwen. Een half uur voor de start van de presentatie werden 2 vragen de wereld in getweet: ‘Wat betekent social media voor jouw eigen professionele ontwikkeling?’ en ‘Wat kan social media betekenen voor het onderwijs?’. De reacties werden verzameld met hashtag #EAPRIL en werden live geprojecteerd naast mijn eigen presentatie.
Het resultaat was overdonderend. Ongeveer 140 twitter-profielen deden mee tijdens het experiment en ongeveer 600 tweets kwamen voorbij net voor en tijdens de presentatie. Het was prachtig om te zien dat hetgene waarover ik sprak, ook werkelijk live gebeurde. Ik hoefde er geen leerkracht te zijn, geen pedagoog te spelen of niets te willen. Het enige dat ik gedaan had was de ruimte gecreëerd om leren mogelijk te maken, al de rest ging vanzelf. Twitteraars dachten mee, reageerden op elkaar, bouwden elkaars gedachten af… en alles werd live gevolgd op de conferentie.
En wat levert het op?
Het leverde een mooi resultaat op waar Joitske Hulsebosch reeds een prachtige blog over schreef. Veel mensen keken verwonderd naar deze manier van leren, samenwerken en kennisdeling. En tegelijkertijd was het ook voor veel mensen spannend. Moet ik dat ook gaan doen? Hoe controleer ik dan wat daar gebeurt? Gaat me dat niet enorm veel tijd kosten? Dan kan ik toch niet meer opletten als ik daar ook mee bezig ben? Allemaal enorm herkenbare gedachten.
Het leuke is, het zijn net die gedachten die samenhangen met heel diepgewortelde dingen in ons onderwijs. Bijvoorbeeld: de relatie leerkracht-leerling. In het conventionele onderwijs staat de leerkracht vooraan, staat deze bijna altijd recht, weet wat goed is voor het leerproces van zijn leerlingen, stelt toetsen op en verbetert deze zodat hij de ontwikkeling van leerlingen kan ‘meten’ en ‘voorschrijven’. Net dat lukt niet bij social media, en misschien gelukkig maar?
En nu?
Uitgedaagd worden door live mee te maken wat de kracht is van social media. Daar ging het mij om bij dit experiment. En laat ons zeggen: dat is gelukt! Met dank aan iedereen die mee ge-tweet heeft. Op naar de volgende stap: mensen laten ervaren hoe het is om zelf aanwezig te zijn op deze sociale media en voeling krijgen met wat het hen oplevert. Maar daarvoor dienen eerst een aantal conventies over leren in beweging gezet worden. En dat is mijn persoonlijke uitdaging, daar wil ik de komende jaren echt graag werk van maken. Want dat is wat het onderwijs en jonge mensen nodig hebben: aangesproken worden op nieuwsgierigheid in een wereld die ze goed kennen, en daar kan social media ons enorm bij helpen.