Altijd al een baas gewild die kon vertellen. Zo’n man (of vrouw, maar in mijn droom was het vreemd genoeg altijd een man) die je bij de jaarlijkse nieuwjaarsspeech helemaal betoverd met het juiste verhaal. Het verhaal van de nagel op de kop, van hoop en van toekomstvisie. Maar vooral: een verhaal dat je meeneemt, waar je in wil stappen.
Sinds ik het boek ‘De magie van metaforen’ van Reinalda Kerseboom aan het lezen ben is dat verlangen er helemaal terug. Dat en het geloof in de kracht van zo’n verhaal. Samen met een beetje spijt dat ik zelf niet zo’n leidinggevende was. Met achteraan wat wens om zelf mensen te betoveren met een verhaal. Zo’n verhaal van dat is goed gezegd. Van zo kunnen we het ook bekijken. Van er is altijd een andere, lichtere, kant.
Het lijkt erop dat verhalen echt kracht hebben. Kracht die advies, mededelingen of informatieverstrekking niet hebben. Metaforen zouden, net als muziek, op een rechtstreekse manier ons brein binnenkomen. Neuropsychologisch onderzoek lijkt te kunnen aantonen dat de cortex daarbij wordt omzeild en de informatie direct het limbisch systeem (daar waar je emoties en je korte termijngeheugen zetelen) binnenkomt.
Dure woorden om te verklaren waarom onze weerstand, onze (zelf)censuur door metaforen en verhalen blijkbaar buitenspel wordt gezet. De ideale manier dus om bij de ontvanger van je verhaal doorheen zijn scepticisme of weerstand te gaan.
Meer verhalen. Van die metaforen die ervoor zorgen dat we taboes toch kunnen bespreken. Dat we het over moeilijke dingen kunnen hebben, maar ook over waar het werkelijk om gaat. En vooral de verhalen delen die verandering in gang zetten, de organisatie inspireren, identiteit en waarden definiëren. Niet alleen de top-down verhalen, maar ook bottom-up en in je team. Elkaar verhalen vertellen werkt verbindend en richtinggevend.
In een coachende rol is het delen van verhalen een manier om het moraliserende adviserende standpunt te vermijden. De ander zijn verhaal beluisteren, en er dan een verhaal naast leggen. Niet als ‘ik vind dat je het zo moet aanpakken’. Maar een verhaal of metafoor als inspiratiebron, dat mogelijkheden en nieuwe invalshoeken toont. Waar de ontvanger mag in kiezen: wat en of hij er iets wil uithalen. Het helpt je als coach in een gelijke positie te blijven, het laat je zelfs toe ietwat te provoceren met je verhaal. Het is immers geen mening, standpunt of debat.
Al is de kern van mijn plezier bij het horen van een goed verhaal ook een veel oudere: gewoon mogen genieten van een ander die verteld. Het heeft iets van de geborgenheid van je kindertijd. Achteruit zitten, je laten meeslepen. Liefst in kleurrijke details en een verrassende verhaallijn. Heerlijk.
Deze blog verscheen ook op vrijdagvisiedag.com